دانلود فایل ایمنی وبهداشت درتاسیسات

دانلود فایل ایمنی وبهداشت درتاسیسات

3https://s19.picofile.com/file/8440165634/Presentation1.pdf.html

ایمنی و سلامت شغلی تاسیسات

ایمنی جوشکاری و برشکاری

خطرات عمده در حین عملیات جوشکاری و برشکاری :
الف: آتش سوزی به علت زیاد بودن درجه حرارت
ب :دود و اشعه های حاصل از جوشکاری
ج :شوک الکتریکی
د: ایجاد مشکل بینایی
راه حلهای ایمنی:
-1 قبل از شروع به کار حتما شیلنگها و کابلهای جوشکاری و برشکاری را چک کنید. -2 سیلندرهای گاز را روی زمین نه غلطانید و آنها را با چرخ دستی مناسب حمل کنید. -3 خاموش کننده آتش برای هر دستگاه باید در محل جوشکاری موجود باشد. -4 تمام پرسنل عملیات جوشکاری و برشکاری، باید از تجهیزات حفاظت فردی مناسب استفاده کنند. -5 در زمان حمل دستی سیلندرها هرگز سیلندر را از شیر سر آن نگیرید -6 قرار دادن شیلنگهای جوشکاری و برشکاری بین دو پا هنگام کار اکیداً ممنوع است. -7 جابجایی دستگاه ترانس جوش توسط کابل آن اکیدا ممنوع است. -8 در صورتی یخ زدگی شیر خروج سیلندر استیلن هیچگاه توسط شعله آن را گرم نکنید.
ایمنی برق
اغلب خطر برق گرفتگی در مواقعی پیش می آیدکه پوشش سیم های برق معیوب شده باشد.
راه حلهای ایمنی:
-1 کارکردن به تنهایی بر روی مدارهای الکتریکی ممنوع می باشد. -2 استفاده از سیم یا فلزات دیگر در راه اندازی فیوزهای سوخته اکیداً ممنوع است. -3 هنگام نظافت گرد و خاک وسایل برقی باید برق را قطع نموده و سپس اقدام به کار کرد. -4 در مواقعی که دستها خیس و نمناک بوده و یا در اثر زخم خون آلود باشند نباید عملیات برقی را انجام داد . -5 علاووه بلار کلاوه و کفلاش ایمنلای اسلاتفاده از دستکشلاهای لاسلاتیکی مخصلاو برقکلااری در ولتاژهلاای مختللاف و نردبانهلاای
غیرهادی اجباری است. -6 وسایل و تجهیزات ایمنی باید در محلهای مناسب و دور از رطوبت و آسیبهای مکانیکی نگهداری شوند. -7 استفاده از کابل برق بدون دو شاخه اکیداً ممنوع است. -8 در هنگام تعمیرات برقی استفاده از زیر پایی لاستیکی عایق الزامی می باشد. -9 استفاده از نردبان فلزی در عملیات برقی اکیداً ممنوع است. -10 درهای تابلوهای برق اعلام از ثابلات و یلاا سلایار بایلاد هملاواره بسلاته و قفلال گلاردد وکلیلاد آنهلاا فقلاط در اختیلاار افلاراد مسلاوو )برق کاران( قرار گیرد.
ایمنی دیگهای بخار

دیگ بخار منبع تحت فشار دوجداره ای است که به یک جدار آن حرارت می دهند و جدار دیگر حرارت را به آب داخل آن انتقا
می دهد.
مخاطرات عمده دیگهای بخار: -1 خطرات ناشی از انفجار و ترکیدن دیگ بخار -2 خطرات ناشی از احتراق و آتش سوزی -3 خطراتی که باعث خسارت به دیگ بخار و تاسیسات آن می شود.
راه حلهای ایمنی:
-1 در زمان تحت فشار بودن مولد و لوله های بخار هیچ گونه تعمیرات نباید صورت گیرد.
-2 در زمان تعمیرات تمامی شیرهای بخار و آب باید بسته باشد. -3 پرسنل در زمان تعمیرات حتما باید از وسایل حفاظت فردی استفاده نمایند. -4 در زمان تعمیرات بویلر باید تابلو اعوم وضعیت تعمیرات نصب گردد. -5 قبل از سرد شدن کامل بویلر نباید تعمیرات را شروع کنید. -6 در زمان تعمیرات حتما در صورت ورود یک نفر به داخل دیگ ، نفری دیگر باید مراقب او باشد. -7 در مجاور بویلر حتما باید کپسو اطفا حریق وجود داشته باشد. -8 استفاده از چراغهای دورگرد بدون توری و یا با کابلهای برق با روکش خراب ممنوع میباشد.
ایمنی نردبان

نردبانها ابزار ساده ای برای دست یابی به ارتفاعات و سطوح بالاترمی باشند
خطرات عمده در زمان استفاده از نردبان:
الف- موقعیت نامناسب نردبان نسبت به محل کار و فرد
ب- ایستادن فرد بر روی پله های بالایی نردبان که منجر به برهم خوردن تعاد وی می شود
ج- گذاشتن نردبانها بر روی سطح ناپایدار و بی ثبات
چ- افزودن ارتفاع نردبان بوسیله قراردادن جعبه یا بشکه در زیر پایه های آن
راه حلهای ایمنی
1- نردبانهلالاا را در زاویلالاه ای قلالارار دهیلالاد کلالاه بلالاه ازای هلالار2/1 متلالار، معلالااد 3/0 متلالار از دیلالاوار فاصلالاله داشلالاته باشلالاندد یعنلالای بایلالاد
فاصله پای نردبان از پای دیوار، یک چهارم طو نردبان باشد 2- در هر زمان تنها یک نفر مجاز به باا رفتن از نردبان می باشد 3- نردبان یکطرفه بیش از ده متر ممنوع است 4- افرادی که از نردبانها استفاده می کنند باید از کفش کار مناسب استفاده کنند 5- حتما باید از نردبان های با کفشک محافظ استفاده کنید 6- نردبان باید طلاوری قرارگیلارد کلاه سلاطح بلااالیی آن حلاداقل 1 متلار بلااالتر از تکیلاه گلااه بلااالیی باشلاد کلاه ایلان قسلامت بعنلاوان دستگیره ای برای پیاده شدن بر روی بام، داربست و... بکار می ورد 7- هنگام باا رفتن و پایین آمدن از نردبان حتما باید رو به طرف نردبان باشید 8- استفاده از نردبان دو طرفه به شکل نردبان معمولی ممنوع است. ایمنی ابزار دستی
چکش ها : از چکلالاش هلالاایی کلالاه تلالارک خلالاورده یلالاا شکسلالاته و یلالاا میللالاه آنهلالاا شلالال و فرسلالاوده و یلالاا اینکلالاه سلالار آن للالاب پریلالادگی دارد اسلالاتفاده
ننمائید. مطمون شوید که سر چکش بصورت صحیحی به میله و دسته آن وصل شده است. سوهان ها : سوهانها بایستی دارای دسته مناسبی باشند هرگز از سوهان بعنوان اهرم استفاده ننمائید قلم اسکنه : لبه این وسیله بایستی تیلاز و دارای گوشلاه و زوایلاای مناسلابی باشلاد. اجلاازه ندهیلاد سلار قللام هلاا در اثرکلاار زیلااد بصلاورت قلاارچی
شکل پهن شود. سعی کنید این وسیله را بصورت منظمی تیز کنید. پیچ گوشتی : هرگز از پلایچ گوشلاتی بع نلاوان قللام و اسلاکنه اسلاتفاده ننمائیلاد و روی آن چکلاش نکوبیلاد. دسلاته تلارک دار ایلان وسلایله خطرنلااک
خواهد بود آچار : از آچار با فکهای پهن شلاده اسلاتفاده نکنیلاد. اگلاردر هنگلاام اسلاتفاده از ایلان وسلایله و بلاازکردن پلایچ و مهلاره هلاا صلادایی شلانیدید
بدانیلالاد آچلالاار نامناسلالاب و احتملالاا سلالارخوردن و پرتلالااب آن وجلالاود دارد. همیشلالاه آچارهلالاایی بلالاا سلالاایزهای مختللالاف داشلالاته باشلالاید
هرگز دسته آچار را با میله و دیگر وسایل بلندتر ننمائید.

اصول ایمنی تأسیسات آب و فاضلاب

ایمنی در تاسیسات اب و فاضلاب چیست؟

با توجه به ساختمان شبکه های فاضلاب و همچنین اقداماتی که باید جهت جمع آوری، انتقال و تصفیه فاضلاب صورت گیرد خطرات و حوادثی وجود دارد که بهره برداران را تهدید می کند. خطرات و حوادث ناگوار در کمین همه است، چه در شبکه های جمع اوری فاضلاب و چه در تصفیه خانه های فاضلاب و بیشترین خطرات متوجه افرادیست که بطور روزانه با امور بهره برداری و نگهداری تاسیسات فاضلاب شهری سر و کار دارند

مخاطبان دوره ایمنی در تاسیسات اب و فاضلاب

1- مدیران و سرپرستان واحدهای آب و فاضلاب

2- مسئولین ایمنی واحدهای آب و فاضلاب

سرفصل دوره ایمنی در تاسیسات اب و فاضلاب

1- تعریف ایمنی و بهداشت کار

ایمنی عبارت است از میزان درجه دور بودن از خطر، واژه (Hazard) که در تعریف علمی ایمنی آمده است، در واقع شرایطی است که دارای پتانسیل رساندن آسیب به کارکنان، تجهیزات و ساختمانها، از بین بردن مواد یا کاهش کارایی در اجرای یک وظیفه از پیش تعیین شده می باشد.

2- تعریف حادثه و بهداشت کار

در دایره المعارف سازمان بین المللی کار، حادثه چنین تعریف شده است: حادثه عبارت است از یک اتفاق پیش بینی نشده و خارج از انتظار که سبب صدمه و آسیب گردد. تعریف حادثه ناشی از کار عبارت است از حادثه ای که در حین انجام کار و به سبب آن برای بیمه شده اتفاق می افتد. مقصود از حین انجام کار تمامی اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه، مؤسسات وابسته، ساختمانها و محوطه آن مشغول کار باشد، یا بدستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه مأمور انجام کاری می‌شود. ضمنا تمام اوقات رفت و آمد بیمه شده از منزل به کارگاه و بالعکس جزء اوقات کار محسوب می شود

3- علل ایجاد حوادث

علل بوجود آمدن حوادث به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

• علل مستقیم  (منظور از علل مستقیم عبارت از عللی است که در به وجود آمدن حادثه سهم اصلی را دارا بوده و به دو دسته اعمال نا ایمن و شرایط نا ایمن تقسیم می شوند)
• علل غیر مستقیم (عامل حوادث نیستند اما تعداد آن را افزایش می دهند)

4- آشنایی با عوامل فیزیکی زیان آور محیط کار (سر و صدا، گرما، سرما، روشنایی)

• سر و صدا: صدا در انسان آثار مختلف و متعددی دارد بطوریکه از اثر روی اندام بینایی (کاهش عکس‌العمل به نور) سیستم تعادلی (گیجی، تهوع)، اثرات عصبی و گوارشی، روانی، فیزیولوژیک عمومی (ضربان قلب، فشارخون) تا ناراحتی‌های اجتماعی را در بر می‌گیرد.

• گرما: درجه حرارت مناسب، در شرایط مختلف متفاوت است و با میزان رطوبت مربوط است. هرچه میزان رطوبت اضافه شود درجه حرارت کمتری قابل تحمل است. حداکثر رطوبت قابل تحمل، در شرایط معمول70% است و دمای محیط کار نیز نباید نوعاً از 21 درجه بیشتر باشد. دمای کمتر از 5/15 درجه نیز باعث کاهش بازدهی می‌شود و خشکی هوا نیز باعث کم شدن مقاومت بدن در برابر بیماریهای ریوی می شود. برای جلوگیری از آلودگی در محیط کار باید هوا جریان داشته باشد و تراکم گازها یا تغییر رطوبت یا دما باید کنترل شود.

• سرما: برای کار در محیط های سرد استفاده از لباسهای گرم، استراحت در محیط گرم و غذای گرم توصیه می شود و لازم است کسانی که قبلاً سرما زده شده اند یا به اختلالات عروق محیطی مبتلا هستند و معتادین به الکل و سیگار از کار در محیط سرد منع شوند. آموزش های مناسب نیز در این شرایط ضرورت دارد.

• روشنایی: روشنایی کافی هم بعنوان یک عامل حفاظتی و هم برای افزایش بازدهی اهمیت دارد و به طراوت محیط کار می‌افزاید.

5- آشنایی با عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار (گرد و غبار، گازها و بخارات)

• گردوغبار:  اعمال مکانیکی مانند خردکردن، اره کردن، مته کردن، سائیدن و شکستن، تولید گرد و غبار می نمایند که ذرات آن ممکن است قابل رؤیت با چشم یا ذرات میکروسکوپی باشد. این گردوغبارها را می توان به دو دسته تقسیم کرد:

• گردوغبارهای کم اثر
• گردوغبارهای سمی

• گازها :

     گازها ممکن است در محیط کار تولید شوند که حتی ممکن است نظیر گاز کربنیک بی رنگ و بو باشند. خطرات آنها ممکن است هم ناشی از خواص سمی آنها و هم قابلیت اشتعال آنها باشد. گاهی گازهای تولید شده سمی محسوب  نمی شوند ولی به لحاظ رقیق کردن هوا در تنفس دچار اختلال می نمایند مانند ازت و متان.

• اسماگ یا دود مه:

       ترکیب ذرات مه با آلوده سازهای هوا یا به عبارت دیگر سرمای زیاد و رطوبت زیاد و هوای آلوده تولید اسموگ می نماید که بسیار خطرناک می تواند باشد.

6- نقش مدیریت در کنترل و کاهش حوادث

امروزه افزایش جمعیت، ارتقا سطح زندگی و نیاز به تکنولوژیهای نوین در اقصی نقاط دنیا زمینه های پیشرفت در این خصوص را فراهم نموده است و این روند زندگی انسانها را با مخاطرات و مشکلات عدیده ای مواجه نموده است که باعث خسارات مالی و جانی در جامعه گردیده است و در بعضی مواقع نیز این خسارات تا حدی می‌باشد که جبران پذیر نخواهد بود. بیماریهای شغلی و حوادث ناشی از کار نیز از تبعات همین معضلات می باشد. یکی از عوامل اساسی در پیشگیری وکنترل بیماریها و حوادث ناشی از کار وجود مدیریت HSE درمحیط کاری می باشد

7- آشنایی با لوازم حفاظت فردی در تاسیسات

وسایل حفاظت فردی وسایلی هستند که شخص با استفاده از آنها خود را در برابر خطرهای گوناگون تا حدی محافظت می نماید. لباس کار، کلاه، سربند، انواع ماسک ها، انواع دستکشها، انواع کفش ها و غیره در زمره این وسایل هستند.

8- مهمترین مواد آئین نامه ایمنی تصفیه خانه های آب و فاضلاب

برخی از این آیین نامه ها شامل:

ماده 2) کلیدهای قطع جریان و توقف اضطراری تاسیسات باید در محلهای مناسب و با دسترسی آسان موجود بوده و توسط علائم هشداردهنده مشخص شده باشد.

ماده 4) تمامی وسایل و تجهیزات الکتریکی تصفیه خانه باید دارای سیستم اتصال به زمین موثر باشد .

ماده 6) قسمت های داغ دستگاهها، تاسیسات و تجهیزات باید دارای عایق بندی و یا حفاظ مناسب باشد.

ماده 9) افراد شاغل در تصفیه خانه باید آموزش مقررات ایمنی و کمک های اولیه متناسب با نوع کار را دیده باشند.

9- ارتقاء ایمنی در تاسیسات آب و فاضلاب

در اجراء پروژه ها بسته به نوع پروژه یکسری موارد ایمنی عمومی است که می بایست در تمامی پروژه ها رعایت گردد و یکسری دیگر موارد ایمنی خصوصی است که بسته به نوع پروژه می بایست رعایت گردند. که سرفصل بعضی این عوامل عمومی و خصوصی به شرح ذیل می باشند:

• استفاده از کارگران و عوامل اجرائی که دارای حداقل آموزش در مورد پروژه مورد نظر باشند.
• پیش بینی مقاطع بحرانی در حین اجراء پروژه و تأکید بیشتر بر رعایت موارد ایمنی در آن مواقع
• استفاده از لباس، کفش، کلاه، عینک و یا ماسک ایمنی بسته به نوع فعالیت کارگر و عوامل اجرائی در پروژه.
• بازدیدهای دوره ای و اتفاقی از کارگاه و الزام کارگران و عوامل اجرائی پروژه و عوامل اجرائی در پروژه

10- ایمنی کار در ارتفاع

طبق مقررات و دستورالعملهای ایمنی، ارتفاع 120 سانتیمتر نیاز به حفاظت از سقوط دارد. براساس آمارهای موجود بیشترین حوادث ناشی از کار در کارگاهها به دلیل سقوط از ارتفاع و استفاده از تجهیزات ساختمانی موقت و نا ایمن بوده و عواقب آن نیز به خاطر صدمه به سر و ستون فقرات معمولا بسیار شدید و از نوع فوتی یا قطع نخاع میباشد. راه های پیشگیری از سقوط شامل: محدود کننده ها، متوقف کننده ها، کاهش دهنده صدمات

نحوه ی راه اندازی آبگرمکن گازی بوتان

پنل پایین را روی بخاری آب خود بردارید. پنل دسترسی روی بخاری گازی شما در قسمت پایین مخزن یافت می شود. برای جدا کردن پانل از پیچ گوشتی استفاده کنید و هنگام کار آن را کنار بگذارید.نحوه ی راه اندازی آبگرمکن گازی بوتان
اگر چراغ پیلوت خاموش است و بوی گاز طبیعی خود را اطراف آبگرمکن حس می کنید، سریعاً آن جا را ترک کنید و با شرکت آب و برق تماس بگیرید. زیرا ممکن است دچار نشت گاز شود. در صورتی که بوی گاز می آید، حتما پیلوت را خاموش کنید.

ترموستات خود را بر روی حالت PILOT قرار دهید. بالاترین شماره گیری در آّگرمکن شما، میزان قدرت آبگرمکن شما را کنترل می کند و باید دارای برچسب های ON ، OFF و PILOT باشد. پیچ تنظیم را با دست بچرخانید تا در حالت PILOT قرار بگیرد و مشعل درون آبگرمکن گازی  شما خاموش شود. در حالی که بخاری آب شما هنوز روشن است، سعی نکنید چراغ پیلوت را دوباره روشن کنید.

گرما را تا حد ممکن کاهش دهید. پیچ بزرگ در جلوی ترموستات شما دمای واحد را کنترل می کند. پیچ تنظیم بزرگ جلوی آبگرمکن گازی را در جهت عقربه های ساعت بچرخانید تا گرمای خود را به کمترین درجه حرارت ممکن کاهش یابد. این کمک به شما اطمینان می دهد که در هنگام اشتعال چراغ پیلوت خود، در امان بمانید.

بخش شماره گیری را به سمت پایین فشار دهید و چراغ پیلوت را روشن کنید. یگ فندک را در قسمت پایین آبگرمکن گازی نگه دارید و آن را به لوله ی نازکی بزنید که به ترموستات شما وصل می شود. وقتی که بخش شماره گیر بزرگ جلو آبگرمکن بر روی بخش پیلوت واقع شده است و آن را پایین نگه دارید تا صدای روشن شدن یپلوت به گوشتان برسد. پس از روش نشدن پیلوت آن را به مدت 30 ثانیه نگه دارید. برخی از آّگرمکن ها خودشان فندک دارند و با فشار دادن بخش پیچ تنظیم فندک به صدا در می آید و آبگرمکن گازی را روشن می کند؛ و دیگر شما نیازی به استفاده از فندک جداگانه ندارید.

حال قسمت تنظیمات را ار بخش پیلوت بر روی ON ببرید؛ ناگهان گاز داخل آبگرمکن روشن می شود و شما می توانید دست خود را از روی آن بردارید و به این ترتیب آب منزل شما گرم می شود.

دمای آبگرمکن را روی 120 درجه فارنهایت (49 درجه سانتیگراد) تنظیم کنید. شماره گیری بزرگ را در جلوی ترموستات خود بچرخانید تا در دمای 120 درجه فارنهایت (49 درجه سانتیگراد) قرار گیرد. مشعل آب درون مخزن شما را فعال و گرم می کند.

لوله پلیمری

• لوله پلی اتیلن (PE)
• لوله پی وی سی یا پلی وینیل کلراید (PVC)
• لوله پلی پروپیلن (PP)
• لوله پلی بوتیلن (PB)

در ادامه به معرفی هر کدام از لوله‌ها می‌پردازیم:

• –لوله پلی اتیلن: از این نوع لوله، چندین نوع لوله پلیمری پر مصرف ساخته می‌شود. یکی از انواع آن، لوله پلی اتیلن مشبک است که با نماد اختصاری (PEX) شناخته می‌شود. به علت مقاومت بالایی که در برابر حرارت و تحمل فشار دارد و نسبت به ضربه مقاوم است، از آن در سیستم‌های گرمایشی کف استفاده می‌شود.

• – لوله پروپیلن : کاربرد این نوع لوله، شبیه به لوله پی وی سی است منتها مقاوم‌تر و کاربردی‌تر بوده و حداقل تا ۵۰ سال عمر می‌کنند. اتصالات متنوعی که از این نوع در بازار است، آن را تبدیل به یکی از محبوب‌ترین لوله‌ها در بازار جهانی کرده است. از انواع آن می‌توان به هموپلیمر، کوپلیمر ضربه‌ای و کوپلیمر اندام اشاره کرد.

• –لوله پی وی سی : اکثر این لوله‌ها به رنگ خاکستری یا سفید هستند. بر خلاف دیگر لوله‌های پلیمری، این نوع قابل اشتعال هستند و در دمای زیر صفر می‌شکنند. البته اشتعال فقط در قسمتی که دچار اشتعال شده باقی می‌ماند و از بین می‌رود و به دیگر قسمت‌های لوله منتقل نمی‌کند. کیفیت این لوله‌ها تحت تاثیر نور شدید خورشید یا اشعه ماورای بنفش بوده و آسیب پذیرند. به همین خاطر در لوله‌های آب گرم استفاده نمی‎شود. این لوله به دو دسته UPVC و CPVC تقسیم می‌شوند. در لوله‌های سی پی وی سی کلر بیشتری به کار رفته است و مقاومت بیشتری دارند.

• –لوله پلی بوتیلن : این نوع لوله جایگزین لوله کشی مسی است و اغلب به رنگ خاکستری است و جدار داخلی آن صاف است که از رسوب آب جلوگیری می‌کند. حداکثر قطر این لوله‌ها یک میلی‌متر است. همانند لوله‌های پی وی سی در انتقال آب گرم از آن استفاده نمی‌شود و فقط برای حمل آب سرد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با توجه به رشد روزافزون تولید لوله پلیمری در کشور و عدم توانایی مصرف کنندگان در تمییز سره از ناسره، آنالیز مواد اولیه بکار رفته، بررسی نوع رفتار لوله در شرایط مختلف دمایی و فشاری در مقاطع زمانی متفاوت، امری بسیار ضروری است.همچنین بررسی مشخصه های مهم و تاثیر گذار برروی این لوله ها، تاثیر عوامل محیطی مثل حیوانات جونده ،تعیین شاخصهای مرجع و ارائه راهکار در جهت بهبود کیفیت از ملزومات اساسی در صنعت تاسیسات کشور می‌باشد

همچنین کاربرد انواع مختلف لوله های پلیمری در صنعت به ویژه تاسیسات ساختمان بر اساس بررسی های انجام شده ارائه خواهد شد.

مصرف لوله های پلیمری در سالهای اخیر ، عدم وجود منابع و مراجع معتبر پاسخگو در این زمینه ، تعدد کارخانه های تولید کننده این نوع لوله ها ، تنوع جنس ، پایین بودن سطح آگاهی مصرف کنندگان یک نوع سردرگمی در مشتریان و مصرف کنندگان بوجود می آورد .
به دلیل کاستی های موجود، تنوع کاربری این نوع لوله ها در تاسیسات ساختمان موجب سردرگمی تولید کنندگان و مصرف کنندگان و همچنین شبهاتی در مراجع گوناگون گردیده است. زمانی که جهان به راه صنعتی شدن گام نهاد نیاز به ابزاری مقاوم ،شکل پذیر با دوام و ارزان جهت مصارف گوناگون کاملا حس شد. چون موادی با تمام این خصوصیات را نمی توان بصورت طبیعی یافت لذا تلاشهای گسترده ای برای ساخت موادی این چنین با ساختار غیر طبیعی در مباحث شیمی آلی آغاز شد. (اولین کاربرد تجاری مواد پلیمری در سال ۱۸۴۳ با کشف کائوچو آغاز گردید )