سیستمهای آتش نشانی

طراحی و اجرای لوله کشی آب آتش نشانی ساختمان

سیستم آتش نشانی ساختمان | طراحی و اجرای لوله کشی آب آتش نشانی ساختمان

گرمایش برودت پارس

بلاگ

10 اردیبهشت 1398

سیستم آتش نشانی ساختمان ، طراحی و اجرای لوله کشی آب آتش نشانی ساختمان (تاسیسات آتش نشانی) مجموعه اقداماتی است که برای مقابله با حریق انجام می شود. طراحی و اجرای تاسیسات آتش نشانی هر ساختمان متناسب با شرایط هر ساختمان انجام می شود. در زمان آتش سوزی برای کاهش خسارات ناشی از آتش سوزی، مهار به موقع، جلوگیری از پیشروی آتش و به حداقل رساندن ضررهای ناشی از حریق از سیستم اطفاء حریق استفاده می شود.

برای ساخت ساختمان های مسکونی، اداری، تجاری و ... بالای سه طبقه و کارگاه هایی که دارای ارزش مادی و اهمیت بالا هستند، از سیستم اطفاء حریق استفاده می شود. در سالهای اخیر بدلیل کمبود ایمنی آتش در ساختمان حوادث آتش سوزی در بسیاری از شهرهای در حال توسعه، بیش از حد سبب بروز خسارات جانی و مالی فراوان و تخریب ساختمان ها شده است. بنابراین در زمان بروز حریق برای کاهش خسارات و تلفات ناشی از آتش سوزی از سیستم اطفاء حریق استفاده می شود. بدین صورت می توان تلفات اولیه تا زمان رسیدن نیروهای آتش نشانی را کنترل کرد. اجرای تاسیسات آتش نشانی در ساختمان منجر به تسریع در کنترل حریق توسط ساکنین و آتش نشانان در زمان وقوع حریق می شود. معمولاً در ساختمان ها جعبه های آتش نشانی (فایرباکس) و اسپرینکلر نصب می شود. جعبه های آتشنشانی یا همان فایر باکس به دو صورت توکار و روکار در ساختمان نصب و به سیستم لوله کشی مرکزی متصل می شوند.

سیستم لوله کشی اسپرینکلر:

شبکه های لوله کشی به هم پیوسته است که براساس استانداردهای مهندسی محافظت از ساختمان در برابر آتش طراحی و اجرا می شود. سیستم لوله کشی اسپرینکلر شامل منبع تأمین آب، شیر کنترل آب، هشدار دهنده جریان آب و تخلیه به فاضلاب می باشد. اسپرینکلرها توسط حرارت آتش فعال می شوند و آب را به سمت منطقه حریق تخلیه می نمایند. لوله کشی اسپرینکلر معمولاً در بالای سطح زمین و سازه نصب می شود و طراحی آن توسط روش های هیدرولیکی و جدولی از پیش تعیین شده انجام می شود.

استاندارد و ضوابط طراحی لوله کشی آب آتش نشانی ساختمان

•    ساختمان های با ارتفاع 3 طبقه روی پیلوت که هر طبقه شامل یک واحد با زیر بنای حداکثر 140 مترمربع باشد، به سیستم آب آتش نشانی نیاز ندارند.
•    ساختمان های با ارتفاع 3 طبقه روی پیلوت که هر طبقه شامل دو واحد با زیر بنای حداکثر 140 متر مربع و ساختمان های مسکونی با ارتفاع 5-3 طبقه روی پیلوت با زیر بنای 230-140 متر مربع، به اجرای سیستم لوله کشی آب آتش نشانی با لوله به قطر 1.5 اینچی و نصب جعبه آتش نشانی بصورت یک طبقه درمیان (شروع از همکف) نیاز دارند.
•    ساختمان های مسکونی با ارتفاع 5-3 طبقه روی پیلوت با زیر بنای بالاتر از 230 متر مربع به اجرای سیستم لوله کشی آب آتش نشانی زیر نظر کارشناس آتش نشانی با لوله به قطر 2-1 اینچی و نصب جعبه آتش نشانی در کلیه طبقات نیاز دارند.
•    ساختمان های با ارتفاع بالاتر از 5 طبقه روی پیلوت با زیر بنای نامحدود به اجرای سیستم لوله کشی آب آتش نشانی زیر نظر کارشناس آتش نشانی و نصب جعبه فایر باکس آتش نشانی در تمامی طبقات نیاز دارند.
•    طراحی و ساخت سیستم های لوله کشی ساختمان های اداری، تجاری، صنایع، انبارها و ... باید زیر نظر کارشناس آتش نشانی انجام شود.
•    تجهیزات جعبه آتش نشانی شامل شیر آتش نشانی، کوپلینگ آتش نشانی، کپسول آتش نشانی و شیلنگ و قرقره (قرقره و شیلنگ هوزریلی و برزنتی) می باشد.
•    در ساختمان ها جعبه های آتش نشانی در خارج ساختمان، کنار درب سالن نصب می شوند.
•    حداکثر فاصله جعبه های آتش نشانی از یکدیگر 30 متر می باشد.
•    طراحی سیستم اسپرینکلر (سیستم شبکه بارنده)، شیرهای ایستاده آتشنشانی (هیدرانت آتشنشانی) و سیستم لوله کشی آب آتش نشانی در ساختمان های اداری، صنعتی، مسکونی و تجاری باید زیر نظر کارشناس آتشنشانی انجام شوند.
•    واحدهای صنعتی، تولیدی و انبارها باید مجهز به یک استخر آب به وسعت متناسب با مکان، سیستم پمپاژ، چاه و ژنراتور برق اضطراری باشند. این عملیات باید تحت نظارت کارشناس آتش نشانی انجام شود.
•    لوله اصلی آب آتش نشانی باید به آب شهری و منبع ذخیره هوایی آب اتش نشانی متصل بوده و از پایین ترین ارتفاع (کف فونداسیون) تا بالاترین ارتفاع ساختمان امتداد یابد و گنجایش منبع و دبی خروجی باید به گونه ای طراحی شده باشد که بتواند تا رسیدن نیروهای اتش نشانی به مدت ده دقیقه سر هر یک از نازل ها در جعبه های اتش نشانی آب را با فشار 3 اتمسفر تأمین کند. (زیر نظر کارشناس آتش نشانی)
•    سایز لوله ای که مخزن آب اتش نشانی را پر می کند باید به گونه ای باشد که در مدت 8 ساعت منبع ذخیره آب اتش نشانی پر شود.

رایزر آتش نشانی:

در سیستم آبرسانی رایزر، لوله ای در ارتفاع ساختمان از کف (پایین ترین ارتفاع) تا بالا (بالاترین ارتفاع) قرار می گیرد و وظیفه آن تامین آب مورد نیاز برای اطفای حریق های دستی و اتوماتیک مانند: جعبه های آتش نشانی و اسپرینکلر است.

به طور کلی سه نوع رایزر داریم که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم.

انواع روش های اجرای سیستم های آتش نشانی:

1-    اجرای سیستم آتش نشانی به روش خشک (رایزر خشک آتش نشانی)
2-    اجرای سیستم آتش نشانی به روش تر (رایزر تر آتش نشانی)
3-    اجرای سیستم آتش نشانی به روش ترکیبی (رایزر ترکیبی آتش نشانی)

اجرای سیستم آتش نشانی به روش خشک (رایزر خشک آتش نشانی):

این سیستم ها دارای لوله های خشک می باشد و آبی در آن وجود ندارد. منبع آب مورد نیاز در لوله کشی این سیستم ها و یا قرقره آتش نشانی، از منابع آب ساختمان تأمین نمی شود. این سیستم از درب ورودی ساختمان شروع شده و دارای انشعاباتی برای وصل کردن شیلنگ و کم و زیاد کردن آب در طبقات مختلف ساختمان است. که در زمان اطفاء حریق عملیات آتشنشانی مورد استفاده قرار می گیرد و عملیات اطفا را ساده و موثرتر می کند. در زمان آتش سوزی با اتصال شلنگ های ماشین آتشنشانی به شیر ورودی درب، آب سیستم تأمین شده و آب از طریق انشعابات وارد طبقات مختلف ساختمان می شود. در دو طرف جعبه آتشنشانی 4 سوراخ در بالا و پایین جعبه وجود دارد، معمولاً سوراخ بالا مربوط به سیستم آتشنشانی خشک می باشد.

سیستم اطفاء خشک

اجرای سیستم آتش نشانی به روش تر (رایزر تر آتش نشانی):

آب در این سیستم ها همیشه در لوله ها جریان دارد. منبع آب مورد نیاز در لوله کشی این سیستم ها از منابع آب ساختمان تأمین و مرتبط به لوله کشی آب شهری می باشد. بنابراین در این سیستم همیشه آب جریان داشته و با باز کردن شیر ورودی به جعبه آتش نشانی و نازل سر لوله، آب در لوله ها جریان می یابد. در سیستم اطفاء تر از پایین ترین طبقه ساختمان (موتور خانه) و یا طبقه بالای ساختمان (پشت بام)، آب از طریق لوله ها به طبقات مختلف جریان یافته و وارد جعبه آتشنشانی (فایرباکس) می شود. در دو طرف جعبه آتشنشانی 4 سوراخ در بالا و پایین جعبه وجود دارد، معمولاً از خروجی پایین جعبه آتشنشانی برای سیستم تر استفاده می شود.

سیستم اطفاء تر

اجرای سیستم آتش نشانی به روش ترکیبی (خشک و تر) (رایزر ترکیبی آتش نشانی):

در لوله کشی این سیستم ها به طور همزمان از ترکیب دو سیستم خشک و تر و از یک خط لوله مشترک استفاده می شود. امروزه استفاده از سیستم آتش نشانی مرکب رایج تر است. سیستم اطفاء خشک جهت اطفاء حریق آتشنشانی و سیستم اطفاء تر برای اطفای حریق کوچک توسط ساکنین اجرا می شود. لازم به ذکر است در ساختمان های بلند از بوستر پمپ آتش نشانی برای تأمین فشار سیستم آتشنشانی استفاده می شود.

نتیجه گیری

طراحی و اجرای تاسیسات آتش نشانی به مجموعه اقداماتی گفته می گردد که برای مقابله با حریق انجام می شود. طراحی و اجرای لوله کشی آب آتش نشانی هر ساختمان متناسب با شرایط هر ساختمان متفاوت است. همان طور که در بالا ذکر شد، برای اجرای سیستم های آتش نشانی 3 روش به نام های سیستم اطفاء خشک، سیستم اطفاء تر و سیستم اطفاء مرکب (تر و خشک) وجود دارد. در روش اطفاء خشک لوله ها بدون آب بوده و معمولاً آب در عملیات اطفاء از طریق تانکرها و یا پمپ های آتش نشانی داخل لوله ها پمپاژ می شود. در روش اطفاء تر آب مورد نیاز از طریق منابع آب ساختمان تأمین می شود. روش اطفاء مرکب، ترکیب دو روش تر و خشک است

لوله کشی درجه یک ( سیستمهای آتش نشانی )

سیستم‌های آتش نشانی ساختمان و انواع آن

خدمات و تاسیسات آتش نشانی ساختمان‌ها در واقع به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که برای مقابله با حریق انجام می‌گیرد. خاموش کردن آتش، کنترل حریق و یا هدایت آتش سوزی‌های ناخواسته از جمله اقدامات مقابله با حریق هستند که از طریق طراحی و اجرای تاسیسات آتش نشانی لازم در ساختمان‌ها متناسب با شرایط هر ساختمان امکان پذیر می‌باشند.

سرویس آموزش و آزمون برق نیوز، خدمات و تاسیسات آتش نشانی ساختمان‌ها در واقع به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که برای مقابله با حریق انجام می‌گیرد. خاموش کردن آتش، کنترل حریق و یا هدایت آتش سوزی‌های ناخواسته از جمله اقدامات مقابله با حریق هستند که از طریق طراحی و اجرای تاسیسات آتش نشانی لازم در ساختمان‌ها متناسب با شرایط هر ساختمان امکان پذیر می‌باشند. اجرای تاسیسات آتش نشانی در ساختمان در واقع عملکرد ساکنین و آتشنشان‌ها را در هنگام وقوع حادثه کمی آسان نموده و منجر به تسریع عملیات کنترل حریق می‌گردد. در صورتی که تاسیسات مکانیکی آتش نشانی ساختمان‌ها مجهز به سیستم‌های اطفاء حریق نباشند، در صورت وقوع آتش سوزی امکان کنترل حریق توسط ساکنین و آتش نشان‌ها بسیار سخت گشته و منجر به خسارات جبران ناپذیری می‌شود؛ بنابراین توجه به اجرای اصولی سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق با توجه به اهمیت حفاظت از ایمنی مال و جان افراد و همچنین حفاظت از محیط زیست بسیار حائز اهمیت می‌باشد و ضروری است که اجرای خدمات لوله کشی و اجرای سیستم‌های اطفا حریق به دست متخصصین حرفه‌ای و کاربلد انجام شود.


انواع سیستم‌های آتش نشانی ساختمان (اعلام و اطفای حریق) کدامند؟

به طور کلی سه روش برای اطفاء حریق وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

سیستم آتش نشانی خشک: این سیستم در واقع برای زمانی تعبیه می‌شود که به دلیل گستردگی حریق نیاز به وارد عمل شدن ماموران آتش نشانی باشد. لوله‌های این سیستم در حالت معمولی خشک‌اند و آتش نشان‌ها با اتصال شلنگ‌های مربوط به ماشین‌های آتش نشانی به شیر ورودی اقدام به کنترل حریق می‌نمایند.

سیستم آتش نشانی تر: این نوع سیستم اطفاء حریق در واقع برای استفاده توسط ساکنین ساختمان تعبیه می‌شود و هر شخصی می‌تواند برای خارج شدن آب از لوله‌ها اقدام به باز کردن شیر آن بکند.

سیستم آتش نشانی ترکیبی: اغلب با توجه کاربری ساختمان‌ها و میزان خطر پذیر بودن آن ها، سیستم اطفاء حریق به صورت ترکیبی از سیستم خشک و‌تر طراحی و اجرا می‌شود.

چگونه یک متخصص حرفه‌ای برای اجرای تاسیسات آتش نشانی پیدا کنیم؟

اجرای تاسیسات آتش نشانی در بیشتر شرکت‌های پیمانکاری ساختمانی و همچنین شرکت‌های خدمات آتش نشانی ارائه می‌شود. می‌توانید یکی از همین شرکت‌ها را در نزدیکی محل زندگی تان پیدا کرده و با مراجعه به آن‌ها اطلاعات کامل تری در این باره بدست آورید. همچنین می‌توانید با یک جست و جوی ساده در اینترنت، خدمات آنلاین اجرای تاسیسات آتش نشانی را پیدا کنید.

هزینه اجرای سیستم‌های اعلام و اطفای حریق چقدر است؟

هزینه اجرای تاسیسات آتش نشانی بسته به اینکه از چه نوع سیستم اطفاء حریقی استفاده کنید متفاوت خواهد بود. همچنین متراژ ساختمان، کاربری ساختمان (مسکونی تجاری و یا صنعتی) و تعداد طبقات همگی بر روی نوع تاسیسات آتشنشانی و در نتیجه قیمت تمام شده برای اجرای تاسیسات آتش نشانی در ساختمان اثرگذار می‌باشد.

متخصصین اجرای تاسیسات آتش نشانی چه خدماتی ارائه می‌دهند؟

در ادامه به برخی خدماتی اشاره می‌کنیم که توسط متخصصین اجرای تاسیسات آتش نشانی ارائه می‌شود:

خدمات مشاوره و طراحی‌های لازم در زمینه تاسیسات و سیستم‌های آتش نشانی در ساختمان‌ها
اجرای سیستم آتش نشانی ساختمان (اطفاء حریق)
اجرای سیستم آتش نشانی به روش خشک
اجرای سیستم آتش نشانی به روش‌تر
اجرای سیستم آتش نشانی مرکب (تر و خشک)
نصب فایر باکس
اجرای لوله کشی اسپرینکلر (آب فشان)
نصب بوستر پمپ آتش نشانی
نصب انواع کپسول‌های آتش نشانی
خدمات شارژ انواع کپسول‌های آتش نشانی و تعویض قطعات کپسول در صورت خرابی
اجرای لوله کشی سیستم‌های آتش نشانی ساختمان
خدمات تعمیر و نگهداری تمامی سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق

لوله کشی درجه یک ( پمپ )

پمپ آب خانگی نوعی از پمپ های کوچک است که به اصطلاح مینی پمپ نیز نامیده می شوند. به دلیل ظاهر کوچک و جمع و جور و مقرون به صرفه بودن آنها، از این پمپ ها در آبیاری زمین های کشاورزی، آبیاری بارانی، تامین آب ساختمان های مسکونی و آپارتمان ها استفاده می شود.

انواع مختلفی از پمپ آب تحت فشار برای افزایش شدت جریان آب در خانه ها و ساختمان ها وجود دارد ما  در اینجا به تعدادی از آنها اشاره می کنیم:

• پمپ آب خانگی نیم اسب بخار محیطی و بشقابی
• پمپ آب خانگی یک اسب بخار محیطی و بشقابی
• پمپ آب خانگی دو اسب بخار بشقابی
• پمپ آب خانگی یک اسب بخار جتی
• پمپ آب خانگی یک اسب بخار دو پروانه
• پمپ آب خانگی یک ونیم اسب بخار دو پروانه
• پمپ آب خانگی دو اسب دو پروانه

عوامل موثر درانتخاب پمپ آب خانگی

برای انتخاب یک پمپ مناسب باید به متراژ ساختمان، تعداد طبقات، میزان مصرف آب و تعداد شیرهای آب موجود توجه داشت.

به عنوان مثال پمپ آب خانگی نیم اسب بخار جهت استفاده در ساختمان های یک طبقه با حداکثر متراژ 150 متر مربع و پمپ آب یک اسب بخار بشقابی برای استفاده در آپارتمان های سه طبقه با شش واحد و با حداکثر متراژ هر واحد 75 متر به کار می روند البته می توان در آپارتمان های چهار طبقه و هشت واحدی با حداکثر متراژ 68 متر نیز از این پمپ آب استفاده کرد.

همچنین پمپ آب خانگی یک اسب بخار دو پروانه برای استفاده در ساختمان های چهار طبقه 8 واحدی با حداکثر متراژ 75 متر و پمپ یک و نیم اسب بخار دو پروانه برای اجرا در آپارتمان های پنج طبقه 10 واحدی با حداکثر متراژ 100 متر به کار می روند.

نکات مهم در انتخاب یک پمپ آب خانگی

گاهی اوقات معروفترین برند، به معنی مناسب ترین پمپ نیست.

جهت انتخاب یک پمپ آب خانگی مناسب لازم است به نکات زیر توجه کنید:

• تک فاز یا سه فاز بودن پمپ آب خانگی

ولتاژ پمپ های خانگی به دو حالت تک فاز و سه فاز تقسیم بندی می شود. پمپ های سه فاز در مقایسه با تک فاز مصرف برق کمتر و طول عمر بیشتری دارند و برای ساختمانهای مجهز به برق سه فار مناسب تر می باشند، البته در نظر داشته باشید جهت جلوگیری از دو فاز شدن برق در پمپ های سه فاز از تابلو فرمانی که دارای کنتاکتور، بی متال و کنترل فاز می باشد، استفاده کنید.

• پارامتر های پمپ آب خانگی

با توجه به شرایط متفاوت استفاده، شما نیاز به پارامتر های مختلفی دارید. به عنوان مثال هد و دبی مورد نیاز شما باید متناسب با نیاز مصرفی باشند، بدین معنی که تعداد طبقات، افت فشار سیستم لوله کشی ساختمان و همچنین تعداد واحد ها باید در نظر گرفته شوند که پمپ آب انتخابی باید جوابگوی کل نیاز شبکه باشد.

• خدمات پس از فروش

یکی از پارامتر های مهم در انتخاب پمپ آب خانگی، خدمات پس از فروش در دسترس و همیشگی آنها می باشد.

باید ها و نباید های استفاده از پمپ آب خانگی

برای استفاده از پمپ های آب خانگی لازم است به نکات زیر توجه داشته باشید:

باید ها

• پمپ ها را قبل از استفاده بررسی کنید تا مطمئن شوید که قبل از نصب آسیب دیدگی نداشته باشند.
• تمام اطلاعات مربوط به نصب، راه اندازی و نگهداری پمپ را مطالعه کرده و رعایت کنید.
• ولتاژ ورودی پمپ را چک کنید.
• اندازه مخزن را بررسی کنید که با اندازه ی پمپ مطابقت داشته باشد.
• پمپ آب را به یک منبع تغذیه مناسب متصل کنید.
• پیش از نصب پمپ، به نوع آن توجه داشته باشید یه عنوان مثال پمپ های مستغرق باید به طور کامل در آب غرق شوند و همچنین پمپ های زمینی باید در محیط خشک قرار گیرند.
• در پمپ های مستغرق به عمق مجاز غوطه وری و تعداد دفعات روشن و خاموش شدن الکتروموتور دقت کنید.
• برای افزایش طول عمر پمپ آب خانگی قبل از نصب و استارت مطمئن شوید که سایز لوله مکش پمپ به اندازه ی ورودی پمپ آب یا بزرگتر باشد.
• برای افزایش طول عمر مکانیکال سیل پمپ آب خانگی در مسیر ورودی پمپ یک عدد شیر صافی قرار دهید که مانع از ورود املاح ریز به داخل کاسه پمپ گردد.
• صافی پمپ را در فواصل زمانی منظم تمیز کنید.

نباید ها

•  پمپ را با کابل برق ولتاژ پایین نصب نکنید.
• اجازه ندهید آب اطراف پمپ یخ بزند.
• اجسام سنگین را روی پمپ آب قرار ندهید یا فعالیت سوئیج شناور را متوقف نکنید.
• در زمان اتصال پمپ به منبع تغذیه آن را حرکت ندهید.
• از پمپ ها برای پمپاژ کردن هیدروکربن ها مانند بنزین، روغن استفاده نکنید مگر اینکه پمپ مناسب با آنها انتخاب شده باشد.
• اجازه ندهید پمپ ها در محیط خشک و بدون آب کار کنند.
• سایز لوله ورودی نصب شده از منبع به پمپ را در هیچ صورتی تغییر ندهید.

انواع پمپ آب قابل نصب در مصارف خانگی

• پمپ آب لوازم اتوماتیک (پنج راهی، مانومتر، کلید اتوماتیک) و منبع تحت فشار
• پمپ آب با ست کنترل
• بوستر پمپ

لوله کشی درجه یک ( پمپ ها )

انواع پمپ دیافراگمی

• پمپ دیافراگمی دستی
• پمپ دیافراگمی الکتریکی
• پمپ دیافراگمی پنوماتیکی یا بادی

در صنعت سیستم پنوماتیکی آن به دلیل عدم نیازبه جریان الکتریسیته کاربرد بیشتری دارد.

 توانایی پمپ دیافراگمی

• ایجاد فشار مناسب خروجی تا 1200bar
• توانایی کار با سیالات ویسکوز
• راندمان بالای 97 %
• توانایی کار با حداقل روغن کاری
• قابلیت غوطه وری در سیال
• قابلیت کارکرد خشک
• نداشتن سیل مکانیکی
• قابلیت استفاده در محیط های قابل اشتعال و یا انفجار
• قابلیت مکش از بشکه ها و مخازن با ابعاد گوناگون

پمپ دیافراگمی پنوماتیک بشکه کش با هوای فشرده کار می کند و دارای توان مکش بالا می باشد و در نتیجه جهت پمپاژ انواع سیال مورد استفاده قرار می گیرد.

پمپ پیستونی شناور یا پلانچری چیست؟

این نوع پمپ ها دارای مکانیزم دورانی هستند و از گروه پمپ های جابجایی مثبت بوده که اصول عملکرد آنها در پمپ نمودن سیال همانند پمپ های رفت و برگشتی است با این تفاوت که به جای یک سیلندر و پیستون دارای تعداد زیادی سیلندر و پیستون می باشند این پمپ ها در مواردی که فشار خروجی بالا (از 100 تا 1000) بار نیاز می باشد استفاده می گردد. در این پمپ ها با چرخش مکانیزم دورانی، پیستون ها داخل سیلندر رفت و برگشت نموده و روغن را به داخل محفظه سیلندر کشیده و سپس آن را به داخل سیستم پمپ می نمایند. به طور کلی پمپ های پیستونی در دو نوع، استنلیس استیل و برنزی ساخته می شوند.

انواع پمپ پیستونی

• پمپ کارواش
• پمپ کارواش خانگی
• پمپ کارواش صنعتی
• پمپ کارواش آب گرم و سرد
• پمپ کارواش الکتریکی، پمپ کارواش بنزینی و پمپ کارواش دیزلی
• پمپ مه پاش
• پمپ سم پاش

پمپ دینامیکی یا جابجایی غیر مثبت (Non Positive Displacement Pumps)

در این نوع پمپ ها یک پره محرک با حرکت دورانی، انرژی جنبشی را به فشار یا سرعت تبدیل می کند. در ادامه به معرفی انواع این محصول خواهیم پرداخت.

پمپ سانتریفیوژ (Centrifugal Pumps) چیست؟

پمپ سانتریفیوژی پرمصرفترین و پر کاربردترین نوع پمپ در صنعت می باشند. بطوریکه حدود 75% مصرف پمپ در صنعت را شامل می شود. از آنجایی که در این پمپ ها همواره مقدار مشخصی از دبی سیال را در یک فشار ثابت و در هر موقعیتی تامین می کنند پمپ های ایده آل به شمار می آیند. این پمپ ها بر اساس نیروی گریز از مرکز کار می کنند. مکانیزم کار در اینگونه پمپ ها، زمانی که پره ی پمپ درون آن دوران می کند، سیال را از مرکز به بیرون هدایت می کند و وقتی سیال از مرکز به بیرون می رود، سیال جایگزین تحت فشار اتمسفر یا فشار مصنوعی و بالاتر به سمت مرکز کشیده می شود سیالی که به بیرون می رود، از طریق مسیر خروجی تخلیه می شود. این سیال فشاری خواهد داشت که مقدار آن را می توان به وسیله گام پروانه و نیز سرعت دورانی آن محاسبه کرد.

پمپ گریز از مرکز را می توان از نظر نوع پوسته، نوع پروانه و چگونگی قرار گرفتن محور و تعداد طبقات دسته بندی کرد.

از نظر پوسته

الف) پمپ حلزونی

در این پمپ ها پوسته حلزونی یا پیچکی طوری طراحی شده است که مجرا در جهت چرخش پروانه بازتر شود. در نتیجه با افزایش سطح مقطع کاهش می یابد و فشار دینامیکی (ناشی از سرعت) به فشار استاتیکی تبدیل می شود.

ب) پمپ افشاننده (دیفیوزر)

در این پمپ ها پروانه به وسیله پره های ثابت احاطه شده اند که پره های راهنما نامیده می شوند. این پره ها با دور شدن از مرکز از هم بازتر می شوند و با افزایش سطح مقطع، سرعت کاهش یافته و فشار افزایش می یابد.

از نظر برش پوسته

الف) پوسته یکپارچه

معمولا بدنه پمپ های سانتریفیوژ یک طبقه به صورت یکپارچه ریخته می شود. جهت سوار کردن پروانه و قطعات داخلی پمپ، غالبا دو طرف یا حداقل یک طرف پوسته باز می باشد.

ب) پوسته چند تکه

در این حالت پوسته می تواند در جهت های مختلفی برش داشته باشد. اگر صفحه برش در امتداد محور باشد، پوسته با برش افقی است. اگر صفحه برش در امتداد قائم باشد، پوسته را برش قائم می گویند.

وضعیت دهانه مکش و رانش

قرارگیری دهانه مکش و رانش نیز در پمپ ها متفاوت و در برخی قابل تنظیم است. این قابلیت در پمپ های یک تکه وجود ندارد. در پمپ های چند تکه، تغییر وضعیت دهانه رانش، امکان انطباق بهتر پمپ با وضعیت قرارگیری آن در شبکه را ایجاد می کند که منجر به استفاده کمتر از اتصالات و کاهش هزینه ها می گردد.

از نظر پروانه

پروانه ها از جهت ساختار مکانیکی، نحوه ورود مایع به پروانه و جهت خروجی آن تقسیم بندی می شوند.

الف) ساختمان مکانیکی

بسته به نوع و ویسکوزیته مایع انتقالی، پروانه می تواند باز، نیمه باز و بسته باشد.

• a) پروانه بسته
• b) پروانه نیمه باز
• c) پروانه باز

از پروانه باز به عنوان لجن کش و برای لایروبی استفاده می شود. پروانه نیمه باز برای انتقال سیالات لزج مانند فاضلاب، خمیر کاغذ، محلول شکر و غیره به کار می رود. در مدل پروانه بسته پره های پروانه بین دو صفحه لفافه قرار می گیرند که جهت انتقال سیالات با گرانروی کم به کار برده می شود. پروانه بسته راندمان بالاتری نسبت به دو پروانه دیگر دارد.

ب) تقسیم بندی از لحاظ ورود مایع به پمپ

پمپ ها از نظر ورود سیال به پروانه به دو مدل تک مکشه و دو مکشه تقسیم می شوند. مشکل قابل توجه پمپ های تک مکشه، عدم تعادل هیدرولیکی محوری در آنها است. با افزودن رینگ به قسمت های مشخصی از پروانه، بالانس کردن نیروهای محوری بر روی آن امکان پذیر می شود. تعادل پمپ های دو مکشه باعث عملکرد بهتر در پمپاژ آب با ظرفیت بالا خواهد شد.

ج) تقسیم بندی بر اساس جهت جریان مایع

پروانه ها از لحاظ جریان مایع به سه دسته پروانه با جریان شعاعی، پروانه با جریان محوری و پروانه با جریان مختلط تقسیم می شوند. از پروانه با جریان شعاعی در مواردی که نیاز به هد بالا و دبی کم باشد، استفاده می شود. پروانه جریان محوری برای دبی بالا و هد پایین و پروانه جریان مختلط برای ایجاد فشار و دبی متوسط به کار می رود.

تقسیم بندی پمپ های گریز از مرکز از نظر تعداد طبقات

پمپ ها می توانند یک طبقه یا چند طبقه یا به عبارتی یک مرحله یا چند مرحله باشند.

تقسیم بندی بر اساس جهت دوران پروانه

جهت دوران پروانه می تواند بکوارد و فوروارد باشد.

مزایای پمپ های سانتریفیوژ

• طراحی ساده
• قیمت مناسب
• اشغال فضای کم
• تنوع در جنس پروانه ها
• در دسترس بودن
• تولید فشار یکنواخت
• امکان تغییر عملکرد با تراش دادن پروانه (البته باید توجه داشته که تراش بیش از ده درصد راندمان را تغییر می دهد و قوانین تشابه پمپ دیگر صادق نخواهند بود)
• چون در دورهای بالا می توانند به کار گرفته شوند امکان اتصال مستقیم به موتور الکتریکی را دارند.
• گذر حجمی یکنواخت سیال
• هزینه های جاری پایین نسبت به پمپ های دیگر

معایب پمپ های سانتریفیوژ

• در حالت عادی فشار و دبی بالا را تامین نمی کند.
• برای فشارهای بالا بسیار گران قیمت هستند (پمپ های طبقاتی).
• نیاز به آب بندی دارند.
• سیالات با لزجت بالا را به طور موثر پمپ نمی کنند.

لوله کشی درجه یک ( پمپ )

دسته بندی پمپ ها بر اساس کارکرد

دسته بندی های مختلفی از پمپ ها (pumps) بر حسب کارکرد، ساختمان داخلی، روش انتقال به سیال، جنس متریال، مایعی که پمپ می کنند، وضعیت نصب و غیره وجود دارد. یکی از روش های رایج و جامع برای دسته بندی پمپ ها،  روش انتقال انرژی به سیال است که به دو روش دینامیکی و جابجایی تقسیم بندی می شوند:

1. پمپ جابجایی مثبت (Positive Displacement Pump)
2. پمپ دینامیکی یا جابجایی غیر مثبت (Non Positive Displacement Pumps)

پمپ جابجایی مثبت (Positive Displacement Pump)

پمپ های جابجایی مثبت خود به دو نوع دورانی (Rotary) و رفت و برگشتی (Reciprocating) دسته بندی می گردند:

انواع پمپ دورانی یا Rotary

• پمپ دنده ای
• پمپ لوب
• پمپ پره ای
• پمپ پیش رونده خلاء
• پمپ پیش رس
• پمپ اسکرو

انواع پمپ رفت و برگشتی یا Reciprocating

• پمپ پیستونی شناور
• پمپ دیافراگمی

پمپ دورانی یا Rotary چیست؟

در این نوع پمپ ها، جابجایی توسط حرکت دورانی چرخ دنده، میل بادامک و یا پره ها انجام می شود. همانطور که پیش تر گفته شد این نوع از انواع پمپها تنوعی زیادی دارد که در ادامه به شرح هر کدام از انواع این محصول خواهیم پرداخت.

پمپ دنده ای (Gear Pumps) چیست؟

یکی از معمول ترین پمپ ها برای افزایش توان هیدرولیکی سیال، پمپ دنده ای می باشد. پمپ دنده ای با استفاده از چرخ دنده، مایعات را جابجا می کند و در دو نوع چرخ دنده داخلی و خارجی تولید می گردند. این نوع پمپ به دلیل اینکه مقدار مشخص و ثابتی مایع را در هر سیکل جابجا می کند از نوع پمپ های جابجایی مثبت می باشند.

پمپ لوب (Lobe Pumps) چیست؟

پمپ لوب یا پمپ گوشواره ای در صنایع مختلف از جمله کاغذ سازی، غذایی، بیوتکنولوژی، دارویی، شیمیایی کاربرد دارد علت کاربرد گوناگون پمپ لوب، کیفیت بالای بهداشتی، قابلیت اطمینان، مقاوم در برابر خوردگی در محیط های بخار می باشند.

پمپ پره ای (Vane Pumps) چیست؟

پمپ های وین یا پمپ پره ای نوعی از پمپ های جابجایی مثبت (Positive Displacement Pump) و روتاری هستند که از نظر اصول کارکرد با پمپ دنده ای (Gear Pumps) شباهت زیادی دارند. در پمپ پره ای، پره های نصب شده روی روتوری است که درون حفره جای دارد. در بعضی موارد این پره ها طول های مختلفی دارند برای حفظ ارتباط دیوارهایی که پمپ درآن گردش می کند. استفاده معمول آن ها در پمپ هیدرولیک فشار بالا و سیستم های قدرتی و سوپر شارژ می باشد.

مونو پمپ یا پمپ پیش رونده خلاء (Progressive Cavity Pumps) چیست؟

این پمپ ها که با نام های دیگری مثل پمپ ماردونی و یا تک اسکرو نیز شناخته می شوند، توسط حفره های گسسته ای که روی یک روتور مارپیچ قرار دارد، سیال را به صورت پیشبرد انتقال می دهد. نرخ جریان حجمی متناسب با سرعت گردش روتور ایجاد می شود. از این رو این پمپ ها برای اندازه گیری مایعات و پمپاژ سیال ویسکوز مناسب هستند.

پمپ پیش رس یا پمپ محیطی (Peripheral Pumps) چیست؟

در پمپ های پیش رس محفظه مکش بزرگتر از تخلیه است و این باعث افت فشار محفظه مکش شده در نتیجه سیال راحت تر وارد پمپ می شود. اما قسمت تخلیه کوچکتر است و این عامل سیال را با شدت بیشتری می راند. هنگامی که پمپ روشن می شود پروانه پمپ، سیال را از قسمت دهانه مکش به خروجی هدایت می کند.

پمپ اسکرو (Screw Pumps) چیست؟

پمپ اسکرو یک پمپ جابجایی مثبت است. به همین دلیل با هر دور گردش، حجم مشخصی از سیال جابجا می گردد. لذا با افزایش سرعت دورانی دبی سیال نیز افزایش می یابد. در تمام پمپ های اسکرو سرعت چرخش پمپ با توجه به ویسکوزیته سیال تعیین می گردد. در صورت افزایش ویسکوزیته سرعت پایین تری برای گردش انتخاب می شود.

پمپ رفت و برگشتی (Reciprocating Pumps) چیست؟

در این نوع پمپ ها انتقال انرژی به صورت پریودیک و دوره ای انجام شود. نیروی محرکه در این پمپ ها معمولا الکتروموتور می باشد. در این پمپ ها پیستون درون سیلندر بالا و پایین حرکت می کند. عملکرد این سیستم به این ترتیب است که در صورت حرکت پیستون به یک سمت، درون سیلندر مکش ایجاد می شود و سیال از دریچه به داخل حرکت می کند. با بازگشت پیستون، این سیال مکیده شده از دریچه دیگری به بیرون رانده می شود. کاربرد این پمپ ها در سیالات ویسکوز و روغنی می باشد. در ادامه متن به معرفی انواع پمپ رفت و برگشتی می پردازیم